Genel Psikoloji

Psikolojinin konusu organizmanın (insan ve hayvan) deney ve gözlem yoluyla incelenebilen ve ölçülebilen davranışlarıdır. Psikoloji insan davranışlarının yanı sıra hayvan davranışlarını da incelemektedir. Bunun nedenleri ise şunlardır:

• Hayvan ve insan davranışları arasında özellikle fizyolojik güdüler ve refleksler bağlamında birtakım benzerliklerin olması.

• İnsan hayatının değerli olması nedeniyle, insanlar üzerinde yapılamayan deneyler hayvanlar üzerinde yapılabilmesi.

• Bazı hayvanların ömürlerinin kısa olması araştırmaların sürecini kısaltmaktadır ve kısa zamanda sonuca ulaşılabilmektedir.

Psikolojinin konusu olan davranış; organizmanın içten veya dıştan gelen uyarıcılara karşı gözlenebilen, incelenebilen ve ölçülebilen her türlü tepkisine denir.

PSİKOLOJİNİN TARİHÇESİ

İnsanı anlama çabası ilk kez Antik Çağda başladı. O zaman felsefi psikolojinin inceleme konusu “ruh” olarak belirtildi. Rönesansla felsefi psikolojisinin konusu “zihin” oldu. İnsan zihni T. Hobbes, J. Locke, G. Berkeley gibi Görgülcü (Empirizm/deneycilik) düşünürler, D. Hume gibi Çağrışımcı (Davranışçılık) düşünürlerce ele alındı. Bu yaklaşımlar insan zihninin doğuştan boş olduğunu, zihnin deneyimlerle oluştuğunu yani bilginin kaynağının duyumlar olduğunu ileri sürmüşlerdir. Bu düşünürlerin psikoloji bilimindeki uzantısı; “psikolojinin sadece gözlenebilen, görül olayları incelemesi ve öğrenmenin bir türü, olaylar arasında çağrışımlar kurulmasını içerdiği” bilgisidir. Bilimsel psikolojinin diğer öncüleri arasında olan G. W. Leibnitz ve I. Kant, zihnin sadece deneyimler sonucu oluşmadığını, zihnin bazı özelliklerinin doğuştan geldiğini ileri sürmüşlerdir. H. V. Helmholtz, bir zihinsel süreç olan algılamanın fizyolojik temellerini deneylerle ortaya koyarak, zihinsel süreçlerin deneysel yani bilimsel yöntemlerle incelenebileceğini göstermiştir. G.T. Fechner, zihnin ölçülmesinde kullanılabilecek psikofizik teknikler geliştirmiştir. Böylece bu düşünürlerin psikoloji bilimindeki uzantısı; “psikolojik olayların bir kısmı doğuştandır bilgisi ve zihnin, uyarıcıları örgütlediği; yani zihindeki bilgi uyarıcının aynısı değil, onun yeniden düzenlenmiş şeklidir” bilgisidir.

PSİKOLOJİNİN AMAÇLARI

1. Betimleme: Psikolojinin ilk ve en temel amacı davranışları betimlemektir. Betimlemenin ilk aşaması davranışların keşfedilerek tanımının yapılmasıdır. Mesela; Duyum nedir? Algı nedir?

Gibi sorular sorularak bunların tanımı yapılmaya çalışır. Betimlemede daha sonra benzer davranışlar sınıflandırılır. Böylece kavram ve anlam karmaşasından kurtulunur. Betimlemenin son şekli ise davranışlar arasındaki ilişkileri keşfetmektir. Bundaki amaç sebep-sonuç arasındaki ilişkiyi tespit etmektir.

2. Açıklama: Bu açıklama iki türlüdür. İlki “evren gerçekleri”ni ifade eden yasa ve ilkelerdir. Çok sayıdaki araştırmada gözlenmiş ilişkiler, yasa veya ilke niteliğini kazanır. Mesela; Gestalt Algılama İlkeleri görsel algılamada uyarıcıların örgütlenme biçimlerini açıklar. İkinci açıklama türü de kuramdır. Bilim adamı, kuramında yasa ve ilkelerde belirtilen ilişkilerin sebeplerini belirtir.

3. Yordama (Öngörü): Yordama, olayların önceden tahmin edilmesidir. Yordama araştırma sonuçlarına dayanarak yapılabilir. Yordama yasa ve ilkelerde, kuramlarda belirtilen ilişkiler kullanılarak da yapılabilir.

4. Kontrol: Yordama sayesinde (yani olaylar, davranışlar önceden kestirilerek) olaylar veya davranışlar kontrol altına alınmaya çalışılır.

EĞİTİM İÇERİĞİ

• Psikolojinin Tanımı ve Konusu

• Psikolojinin Tarihçesi

• Psikolojinin Ölçütleri ve Amaçları

• Psikolojide Yaklaşımlar

• Psikolojinin Alt Dalları

• Diğer Bilimlerle İlişkisi

• Biyolojik Temeller ve Yaşam Boyu Gelişim

• Duyum ve Algı

• Dürtü ve Güdüler

• Duygular

• Bilinç ve Dikkat

• Sosyal Etkiler

• Öğrenme

• Bellek ve Hatırlama

• Düşünme, Dil, Problem Çözme

• Zekâ

• Kişilik

• Sağlık Psikolojisi

• Davranış Bozuklukları